Data 14 lutego, zdecydowanej większości Polaków kojarzy się z walentynkami. Niewielu z nas jednak pamięta, że 14 lutego to także rocznica powstania największej na świecie i najlepiej zorganizowanej podziemnej formacji wojskowej – Armii Krajowej.

Po agresji niemieckiej i sowieckiej we wrześniu 1939 r. życie państwowe zeszło do konspiracji. W podziemiu odtworzono struktury władzy cywilnej oraz siłę zbrojną, którą od 14 lutego 1942 roku była Armia Krajowa, najsilniejsza i najlepiej zorganizowana podziemna armia europejska II wojny światowej. W tym roku przypada 71. rocznica jej powstania.

Armia Krajowa, następczyni Służby Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej, powstała na mocy rozkazu Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych generała Władysława Sikorskiego. 71 lat temu, setki tysięcy ochotników składało przysięgę na wierność Ojczyźnie, aż do utraty życia. Armia Krajowa była konspiracyjną organizacją wojskową stanowiącą integralną część Sił Zbrojnych RP. Podlegała Naczelnemu Wodzowi i rządowi RP na uchodźstwie. Głównym zadaniem AK było prowadzenie walki o odzyskanie niepodległości przez organizowanie i prowadzenie samoobrony oraz przygotowanie armii podziemnej do planowanego ogólnopolskiego powstania. Żołnierze AK m.in. wykonywali wyroki śmierci na zdrajcach, atakowali transporty wroga, szli do lasu, by z bronią w ręku walczyć o wolną Polskę. Wtedy przykazania dane ludziom przez Boga zatraciły swoją moc. Radość wywoływał udany zamach na szpicla. AK uszkodziła setki wagonów, pojazdów, dział pancernych nieprzyjaciela, stoczyła mnóstwo potyczek i bitew. Kim byli AK-owcy? Czy byli bohaterami? Z pewnością byli ludźmi żyjącymi w bardzo niezwykłych a zarazem tragicznych czasach. Okupanci mordowali, torturowali, wywozili do obozów pracy, na Syberię. Ludzie znikali za murami więzień. Dni okupacji niosły widmo śmierci, często bezimiennej. Codzienność sprawiała ból, który uodparniał i dawał rzecz najbardziej niemożliwą z możliwych – nadzieję, wolę ducha i wizję wolności.
Dziś po upływie ponad pół wieku od tamtych wydarzeń, budzi podziw postawa tych żołnierzy AK, którzy nie złamali przysięgi, nie poddali się. Nie zdradzili swoich towarzyszy broni, lecz po raz drugi podnieśli się do walki, która z góry była skazana na klęskę. Teraz tylko w obronie honoru i godności. Nazwa Armia Krajowa zrzeszała także żołnierzy po jej formalnym rozwiązaniu w styczniu 1945 r. Część żołnierzy i oficerów nie podporządkowała się rozkazowi demobilizacji dowódcy AK gen. Okulickiego i prowadziła zbrojną walkę ze zdobywającymi władzę w Polsce komunistami. Zdobywano więzienia i areszty, uwalniając więźniów. Kierownictwo walki – WiN- nie mogło odwrócić karty. Zapełniały się cele więzienne, nagłaśniano procesy, rwała się łączność z oddziałami. A oni trwali… W nagrodę za walkę i oddanie życia, mieli stać się wyklętymi z historii. Od 1949 r. nie ma żadnego kierownictwa – zostały tylko jednostki. Żołnierze AK przez wiele lat Polski Ludowej byli prześladowani. Po roku 1989 Polska stara się oddać AK-owcom należną cześć.

Rodowód:
27 września 1939 r. – powołanie Służby Zwycięstwu Polski,
13 listopada 1939 r. – rozkazem Naczelnego Wodza powstaje Związek Walki Zbrojnej, opierający się na strukturach SZP,
14 lutego 1942 r. – przemianowane ZWZ rozkazem Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych na Armię Krajową,
19 stycznia 1945 r. rozwiązanie AK

Armia Krajowa wywodziła się ze Związku Walki Zbrojnej i Polskiego Związku Powstańczego, ale w skład jej weszło wiele mniejszych organizacji, m.in.:
Narodowa Organizacja Wojskowa – od 1942 r. (częściowo)
Konfederacja Narodu – od sierpnia 1943 r.
Narodowe Siły Zbrojne – od 1944 r. (częściowo)
Bataliony Chłopskie (częściowo)
Gwardia Ludowa Polskiej Partii Socjalistycznej – od 1943 r.

W momencie maksymalnej zdolności bojowej (lato 1943 r.) siły AK liczyły ok. 380 tys. osób, w tym 10 tys. oficerów. Kadrę oficerską sprzed wojny uzupełniano absolwentami tajnych kursów oraz przerzucanymi do kraju cichociemnymi. AK zaopatrywała się w sprzęt na drodze akcji bojowych (wyposażenie niemieckie), alianckich zrzutów oraz własnej produkcji. Komendanci główni AK, to: Stefan Rowecki, Tadeusz Komorowski, Leopold Okulicki.