W Tomaszowie Mazowieckim, podczas realizacji prac przy budowie drogi wojewódzkiej nr 713, natrafiono na dwa kamienie młyńskie, które mogą być zabytkiem. Kamienie pochodzą ze starego młyna, który spłonął 8 lat temu. Sprawą zajął się Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Łodzi.

Rozpoczęta w listopadzie ubiegłego roku przebudowa DW 713 idzie pełną parą. Skanska, która jest generalnym wykonawcą odcinka w Tomaszowie Mazowieckim, wykonuje nie tylko nową nawierzchnię drogi, chodniki, zjazdy do posesji oraz zatoki autobusowe i postojowe. Inwestycja to także przebudowa kanalizacji deszczowej i sanitarnej oraz sieci wodociągowej, gazowej, teletechnicznej i energetycznej. Powstanie nowe oświetlenie uliczne oraz sygnalizacja świetlna, co zdecydowanie poprawi bezpieczeństwo ruchu. Nową jakość zyskają również dwa mosty: na rzece Wolbórce oraz na rzece Czarnej.
W czerwcu, podczas wykonywania robót ziemnych, pracownicy budowy natrafili na ciekawe znalezisko.
– Prowadząc wykopy na skrzyżowaniu ulic Dzieci Polskich i Warszawskiej odkryliśmy dwa kamienie młyńskie, które mogą być zabytkiem – mówi Wojciech Wójcik, Kierownik Budowy, Skanska. – Natychmiast powiadomiliśmy piotrkowski oddział Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Roboty wokół znaleziska zostały wstrzymane, a teren wygrodzony – dodaje.
Znalezione podczas budowy DW 713 dwa kamienie młyńskie (żarna) pochodzą z młyna, który przez kilkadziesiąt lat funkcjonował przy ul. Warszawskiej, w miejscu zwyczajowo zwanym „na górce”.
Młyn przy ul. Warszawskiej zbudowano jeszcze przed I wojną światową na terenie byłej osady mieszkalnej Rawitów w sąsiedztwie folwarku należącego do Filipa Kriega. Do końca II wojny światowej stanowił prywatną własność, zaś w latach 50-tych został upaństwowiony i przypisany GS-owi. Podczas pożaru w 2008 roku spłonęła część produkcyjna obiektu, pozostałe budynki, m.in. magazyny rozebrano.

– Kamienne płyty stanowiły element roboczy maszyny zwanej mlewnikiem – dolna, tzw. „leżak” oraz górna, obracająca się żłobkowana. Pomiędzy umieszczonymi w mlewniku kamieniami rozcierano ziarna – wyjaśnia Jarosław Orżyński, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, delegatura w Piotrkowie Trybunalskim. – W Polsce żarna wykonywano m.in. z białego piaskowca – wyjaśnia.

Skansen Rzeki Pilicy
Znalezione na budowie kamienie młyńskie zostały przez Skanska odpowiednio zabezpieczone i przewiezione do Skansenu Rzeki Pilicy – to miejsce, gdzie można zobaczyć największą obecnie w Polsce kolekcję kamieni młyńskich.

Prowadzone przy przybudowie DW 713 prace ziemne zostały już wznowione i przebiegają zgodnie z harmonogramem, zaś odkryte przy ul. Warszawskiej relikty dawnego młyna zostały zinwentaryzowane, a dokumentacja przekazana do konserwatora zabytków.
Źródło: Skanska S.A.